Cenniki do pobrania
Baza wiedzy

W tym artykule znajdziecie podstawowe informacje za kresu papiernictwa, których autorem jest dr inż. Sławomir Magdzik.

Część pierwsza

PAPIERNICTWO

Rozdział I

1. DO CZEGO STOSUJEMY WYROBY PAPIEROWE ?

W życiu codziennym bardzo często spotykamy się z materiałami, które nazywamy papierowymi, ogólnie nazywanych wyrobami papierowymi. Z wyrobu papierowego wykonana jest gazeta, czasopismo, książka, zeszyt i brulion. Wyrobem papierowym może być chusteczka higieniczna, serwetka do ust, ręcznik jednorazowy, torebka w którą zapakowano cukier, owijka, w którą owinięto cukierek, pudełko, w które zapakowano makaron itd.

Wyroby papierowe mają też duże zastosowanie w technice. Stosowane są na przykład w samochodach do produkcji filtrów powietrza, oleju, w urządzeniach elektrycznych jako różne przekładki; w produkcji niektórych płyt z tworzyw sztucznych, w laboratorium chemicznym w postaci bibuł do odsączania osadów, w budownictwie do wykonywania tapet, w fotografii do wykonywania odbitek.

2. CZYM SIĘ RÓŻNIĄ WYROBY PAPIEROWE DO RÓŻNYCH ZASTOSOWAŃ ?

Każdy z wyrobów papierowych wymienionych przykładowo w punkcie 1. ma inne właściwości, często zupełnie inny wygląd. Właściwości wyrobów papierowych są dostosowane do ich przeznaczenia.

Przykłady:

a) wygląd papieru, z którego wykonano zeszyt jest zupełnie inny niż wygląd wyrobu papierowego z którego wykonano chusteczkę higieniczną. Czy papierem z zeszytu można wytrzeć nos? - można, ale to czasem boli i jest niewygodne. Czy na chusteczce higienicznej można coś zapisać ołówkiem lub długopisem? - można, ale jest to trudne i niewygodne. Właściwości bowiem papieru, z którego wykonano zeszyt, są dostosowane do łatwego zapisywanie piórem, długopisem czy ołówkiem, a chusteczki higieniczne - do wycierania nosa.

b) niektóre papiery, z których wykonuje się owijki do cukierków, są z wyglądu identyczne, jak papier z którego wykonuje się kartki książki. Oba te papiery są zadrukowane, ale jest między nimi jedna zasadnicza różnica. Papier na owijki do cukierków musi być wykonany z bardzo czystych surowców, tak aby po zapakowaniu cukierka jakieś trujące substancje nie przedostały się do niego lub inne substancje nie zmieniły jego smaku. Przed papierem, z którego wykonuje się kartki książek nie stawia się takiego wymagania. Papier do wykonania owijki cukierka jest więc droższy. Czy można z niego wykonać kartki książki? - można, ale książka będzie droższa. Czy można z papieru do drukowania książki wykonać owijki do cukierków? - nie wolno, gdyż może on zawierać substancje szkodliwe dla człowieka, które mogłyby przejść do cukierka.

3. CO NALEŻY WIEDZIEĆ O PODZIALE WYROBÓW PAPIEROWYCH W ZALEŻNOŚCI OD ICH ZASTOSOWANIA ?

Istnieje podział wyrobów papierowych w zależności od ich zastosowania. Jest on usankcjonowany polską normą (PN). Polskie normy są ustanawiane przez Polski Komitet Miar i Jakości i są obowiązujące w całej Polsce. Wg polskiej normy z roku 1987 wyroby papierowe dzieli się na grupy użytkowe. Istnieje 12 grup użytkowych wyrobów papierowych: 9 dla papierów, 3 dla tektur.

Grupy użytkowe wg polskich norm:

1. Papiery drukowe

2. Papiery do pisania i 1kreślarsko - rysunkowe

3. Papiery pakowe

4. Papiery przemysłowo - techniczne

5. Papiery elektrotechniczne

6. Papiery podłożowe

7. Papiery chłonne i filtracyjne

8. Papiery higieniczne

9. Papiery do różnych celów

10. Tektury introligatorskie

11. Tektury do wyrobu opakowań

12. Tektury przemysłowe i techniczne

W jednej grupie użytkowej zebrane są różne wyroby papierowe, ale o tym samym głównie przeznaczeniu. Tak np. w grupie papierów drukowych są tanie papiery gazetowe, droższe, gładkie papiery do drukowania czasopism, bardzo drogie do drukowania książek typu albumów itd. Konieczny jest więc dalszy podział wyrobów papierowych w każdej grupie na tzw. rodzaje użytkowe ze względu na ich szczegółowe zastosowanie.

Niestety nie można do tego celu zastosować rodzajów użytkowych z wyżej wymienionej normy ze względu na olbrzymie zmiany w poligrafii i papiernictwie, które zaszły od momentu, gdy norma była ustanawiana.

4. JAK SIĘ WYTWARZA WYROBY PAPIEROWE I JAKIE PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI WYNIKAJĄ Z TAKIEGO SPOSOBU PRODUKCJI ?

Wyroby papierowe wytwarza się w maszynach zwanych papierniczymi w postaci tzw. wstęgi. Wstęgą nazywamy cienki materiał o pewnej szerokości i bardzo dużej długości, którą zwija się w tzw. zwój.

Zastosowane tutaj wyrażenia "wstęga, zwój" są wyrażeniami prawidłowymi, technicznymi, które powinny i muszą być stosowane w piśmiennictwie technicznym. Oprócz tego rodzaju nazw stosowane są powszechnie inne nazwy wywodzące się z różnych źródeł. Są to najczęściej spolszczone nazwy wywodzące się z innych języków, najczęściej niemieckiego, nazwy skrótowe itp. Odpowiednikiem żargonowym słowa "wstęga " jest "taśma". Dotychczas uznawane było, że prawidłowym określeniem materiału zwiniętego jest "zwój". Mimo to w praktyce większość używała pojęcia "rola", a nie "zwój". Obecnie w normie z 1992 roku dopuszcza się możliwość stosowania określenia "rola" obok "zwoju", ale tylko w dla wyrobów z tuleją.

Wyroby papierowe produkuje się z tzw. masy papierniczej. Masą papierniczą jest zawiesina wodna krótkich włókienek (włókien) najczęściej celulozowych z osadzonymi na ich powierzchni substancjami, które zmieniają w pewnym stopniu ich właściwości. Zawiesiną wodną nazywamy układ, w którym cząstki ciała stałego (w tym przypadku włókna) są w przybliżeniu równomiernie rozmieszczone w cieczy (w tym przypadku w wodzie). Dla utrzymania równomierności rozłożenia cząstek stałych w cieczy stosuje się mieszanie zawiesiny.

Masę papierniczą przez szczelinę wylewa się na przesuwające się z dość dużą prędkością sito bez końca. I tu już powstaje ważna właściwość wyrobu papierowego. Wyobraźmy sobie, że do dzbanka z wodą wrzucimy zapałkę. W tym przypadku co prawda zapałka będzie pływać na powierzchni, a nie będzie cząstką zawiesiny, ale zjawisko będzie podobne. Przechylmy dzbanek i zacznijmy wylewać wodę. W momencie, gdy z wodą zacznie poruszać się zapałka, będzie ona miała tendencję do ustawienia się wzdłuż kierunku ruchu strumienia wody.

Tak samo jest przy wylewaniu masy papierniczej na sito. Włókna będą miały tendencję do ustawiania się wzdłuż ruchu strumienia wylewanej masy papierniczej. Niektóre, co prawda, ustawią się ukośnie, niektóre w poprzek, ale większość utrzyma położenie wzdłuż ruchu sita. Tak więc w wyrobie papierowym nie utrzyma się równomierności kierunku rozłożenia włókien.

Oznacza to, że wytworzony w postaci wstęgi papier będzie miał nieco inne właściwości wzdłuż kierunku wstęgi niż w poprzek kierunku wstęgi. Taką właściwość nazywa się anizotropią. Tak więc w wyrobie papierowym rozróżniamy dwa kierunki wzdłuż i w poprzek ułożenia włókien.

Po wylaniu równomiernej grubości warstwy zawiesiny na sito następuje odsączenie na nim cząstek stałych tj. włókien, woda ścieka przez sito i jest odprowadzana. W tym procesie powstaje następna specyficzna właściwość wyrobu papierowego. Część, szczególnie drobnych cząstek masy papierniczej przechodzi przez sito, pozostaje w odprowadzonej wodzie. A więc skład wyrobu papierowego od strony sita będzie nieco inny niż od strony górnej. Tą właściwość nazywamy dwustronnością.

W wyrobie papierowym wyróżnia się dwie strony: sitową i górną. Rozpoznanie strony sitowej od górnej jest w niektórych wyrobach papierowych możliwe, ale wymaga pewnej praktyki. Wyrób papierowy od strony sitowej jest mniej gładki, ma czasem odciśnięty relief sita. Reliefem nazywa się ogólnie ukształtowanie powierzchni. Odciśnięty relief sita oznacza, że po stronie sitowej znajdują się regularne odciśnięcia drucików, z których jest wykonane sito.

Jak stwierdzono na początku w masie papierniczej zawiesina włókien jest w przybliżeniu równomiernie zawieszona w wodzie. Wyrażenie "w przybliżeniu" oznacza, że równomierność rozłożenia włókien w wodzie nie jest idealna. Znajdują się obszary, w których włókien jest więcej; w innych mniej. Po wylaniu i odsączeniu w wyrobie papierowym będą miejsca, w których włókien jest więcej, w innych jest mniej. To powoduje, że właściwości wyrobu papierowego w jednym miejscu są inne, obok mogą być inne.

Te różnice w rozkładzie włókien w różnych miejscach są istotną wadą wyrobów papierowych i powinny być jak najmniejsze. Bada się je oglądając wyrób "pod światło " tj. przy przenikaniu światła przez niego. Wtedy widoczne są miejsca jaśniejsze, w których jest mniej włókien oraz ciemniejsze w których jest więcej włókien. Dlatego ten sposób badania nazywa się przezroczem. Przezrocze wyrobu papierowego powinno być jak najbardziej równomierne.

W trakcie odsączania masy papierniczej stosuje się czasem dodatkowe dociskanie warstwy włóknistej cylindrem zwanym eguterem. Jego zadaniem jest wyrównanie warstwy włókien. Jeżeli jednak na powierzchni tego cylindra nałożymy wypukły wzór, to spowoduje on wyciśnięcie z miejsc wypukłych pewnej ilości włókien. W tym miejscu będzie mniej włókien. Po dociśnięciu takim cylindrem przy oglądaniu gotowego papieru pod światło widoczny będzie odpowiedni wzór wytworzony z miejsc jaśniejszych i ciemniejszych zwany znakiem wodnym. Jeżeli zastosujemy znak wodny wykonany bez wzoru, a tylko z równolegle ułożonymi na eguterze drutami otrzymamy wyrób papierowy żeberkowany.

Na końcu sita otrzymuje się wilgotną, ale już ciągłą wstęgę złożoną z luźno ułożonych włókien. Przechodzi ona między walcami sprasowującymi wstęgę. Od zastosowania siły sprasowującej wstęgę zależy min. grubość otrzymanego wyrobu. Następnie wstęga przechodzi przez gorące cylindry, w których następuje jej wysuszenie. Tak wytworzony wyrób papierowy składa się z poplątanych włókien z ewentualnie osadzonymi na ich powierzchni substancjami oraz powietrznymi przestrzeniami między włóknami zwanymi porami. Wyroby papierowe są więc porowate. Im mniejsza była siła sprasowująca wstęgę przy produkcji wyrobu tym pory są większe, mają większą objętość. Jeśli na wyrób papierowy nalejemy ciecz, to wniknie ona w pory. Wyroby papierowe są więc chłonne. Tak wytworzone wyroby papierowe nie mają idealnie gładkiej powierzchni.

5. CO TO SĄ WYROBY PAPIEROWE I JAKI JEST ICH OGÓLNY PODZIAŁ ?

Najbardziej ogólną nazwą wyrobów wytwarzanych z tzw. mas papierniczych jest pojęcie "wyrób papierowy", często zwany wyrobem papierniczym, a w skrócie nawet papierem. Papiernicy dzielą wyroby papierowe na wytwory papierowe i przetwory papierowe. Wytworem papierowym jest wyrób papierowy otrzymany bezpośrednio z maszyny papierniczej. Przetworem papierowym jest wyrób papierowy, który po otrzymaniu w maszynie papierniczej jest dodatkowo jeszcze przetworzony. Przetworem papierowym są też tzw. kształtki, czyli towary przestrzenne otrzymane bezpośrednio z masy papierniczej bez zastosowania maszyny papierniczej. Przykładem takiego towaru są pojemniki lub przekładki do jajek.

Chcesz wiedzieć więcej ?  Skontaktuj się z nami !

Magazyn:

ul. Jagiellońska 88

hala nr. 30

Fabryki Samochodów Osobowych Żerań

03-215 Warszawa


Godziny działania biura wirtualnego:

Pon.- Pt.  8:00-16:00

 
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl